Świadczenia z funduszu alimentacyjnego są przyznawane na wniosek osoby uprawnionej lub – gdy jest ona niepełnoletnia – na wniosek jej rodzica (przedstawiciela ustawowego).
Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego można również składać w formie papierowej oraz drogą elektroniczną za pomocą Portalu Informacyjno-Usługowego Emp@tia.
Okres świadczeniowy w funduszu alimentacyjnym trwa od 1 października do 30 września, wnioski na nowy okres świadczeniowy można składać od dnia 1 sierpnia.
Do wniosku o przyznanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego należy dołączyć następujące dokumenty oraz oświadczenia:
- tytułu wykonawczy przyznający świadczenie alimentacyjne,
- zaświadczenie od komornika sądowego (lub innego organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne) stwierdzające bezskuteczność egzekucji,
- zaświadczenie od komornika sądowego (lub innego organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne) stwierdzające stan egzekucji w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy,
- zaświadczenie z właściwego urzędu gminy potwierdzające posiadanie lub nieposiadanie gospodarstwa rolnego – dotyczy wszystkich członków rodziny,
- zaświadczenie o pobieraniu stypendiów szkolnych lub studenckich – dotyczy wszystkich członków rodziny,
- zaświadczenie o uczęszczaniu przez osobę uprawnioną do szkoły lub szkoły wyższej – dotyczy osób pełnoletnich,
- orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności osoby uprawnionej,
- oświadczenia o dochodzie członków rodziny rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, uzyskanym w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy – dotyczy wszystkich członków rodziny,
- oświadczenie o dochodzie członków rodziny niepodlegającym opodatkowaniu uzyskanym w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy – dotyczy wszystkich członków rodziny,
W indywidualnych sytuacjach organ przyznający i wypłacający świadczenia z funduszu alimentacyjnego ma prawo żądać dodatkowych oświadczeń i dokumentów od wszystkich członków rodziny potwierdzających stan faktyczny.
W przypadku wystąpienia zmian w liczbie członków rodziny, uzyskania lub utraty dochodu albo innych zmian mających wpływ na prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego osoba uprawniona albo jej przedstawiciel ustawowy, którzy złożyli wniosek o przyznanie świadczenia z funduszu są obowiązani do niezwłocznego powiadomienia o tym organu wypłacającego świadczenia.
Niepoinformowanie organu wypłacającego świadczenia o zmianach mających wpływ na prawo do tych świadczeń może skutkować koniecznością zwrotu przez osobę uprawnioną albo jej przedstawiciela ustawowego nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Odsetki nalicza się od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego, do dnia spłaty. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami ustalone ostateczną decyzją podlegają potrąceniu z bieżąco wypłacanych świadczeń z funduszu. W przypadku braku spłaty nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego wraz z odsetkami, podlegają one egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Oświadczenia składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: ,,Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.