Zagadnienia ogólne
Wspieranie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych to zespół planowych działań mających na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania tych funkcji
Obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej, w zakresie ustalonym ustawą, spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej. Obowiązek ten jednostki samorządu terytorialnego oraz organy administracji rządowej realizują w szczególności we współpracy ze środowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, Policją, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami społecznymi. Zadania z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej są realizowane zgodnie z zasadą pomocniczości.
Stosując ustawę, należy mieć na względzie podmiotowość dziecka i rodziny oraz prawo dziecka do:
– wychowania w rodzinie, a w razie konieczności wychowywania dziecka poza rodziną – do opieki i wychowania w rodzinnych formach pieczy zastępczej, jeśli jest to zgodne z dobrem dziecka;
– powrotu do rodziny;
– utrzymywania osobistych kontaktów z rodzicami, z wyjątkiem przypadków, w których sąd zakazał takich kontaktów;
– stabilnego środowiska wychowawczego;
– kształcenia, rozwoju uzdolnień, zainteresowań i przekonań oraz zabawy i wypoczynku;
– pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia;
– ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie dziecka;
– informacji i wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą, odpowiednio do jego wieku i stopnia dojrzałości;
– ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem;
– poszanowania tożsamości religijnej i kulturowej;
– dostępu do informacji dotyczących jego pochodzenia.
Wspieranie rodziny
Rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych należy zapewnić wsparcie, które polega w szczególności na:
– analizie sytuacji rodziny i środowiska rodzinnego oraz przyczyn kryzysu w rodzinie;
– wzmocnieniu roli i funkcji rodziny;
– rozwijaniu umiejętności opiekuńczo-wychowawczych rodziny;
– podniesieniu świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania rodziny;
– pomocy w integracji rodziny;
– przeciwdziałaniu marginalizacji i degradacji społecznej rodziny;
– dążeniu do reintegracji rodziny.
Wspieranie rodziny jest prowadzone w formie pracy z rodziną oraz pomocy w opiece i wychowaniu dziecka.
Praca z rodziną jest prowadzona w szczególności w formie:
– konsultacji i poradnictwa specjalistycznego;
– terapii i mediacji;
– usług dla rodzin z dziećmi, w tym usług opiekuńczych i specjalistycznych;
– pomocy prawnej, szczególnie w zakresie prawa rodzinnego;
– organizowania dla rodzin spotkań, mających na celu wymianę ich doświadczeń oraz zapobieganie izolacji, zwanych dalej “grupami wsparcia” lub “grupami samopomocowymi”.
Praca z rodziną jest prowadzona także w przypadku czasowego umieszczenia dziecka poza rodziną.